Türk Aviasiya və Kosmik Sənaye Şirkəti (TUSAŞ) Azərbaycan Texniki Universitetinin (AzTU) “VATAN” və “KARABAĞ X” komandalarına təşəkkür edib.

Belə ki, 2024/2025-ci tədris ilində “TUSAŞ Lift Up 2024 Sənaye Yönümlü Buraxılış İşi – Məzun Layihələri” müsabiqəsinin qalibi olmuş AzTU-nun üç komandasından ikisi “VATAN” və “KARABAĞ X” üzərlərinə düşən öhdəlikləri tam yerinə yetirdiklərinə görə “TUSAŞ Lift Up” tərəfindən təşəkkürə layiq görülüblər.

4-cü kurs tələbələrindən ibarət olan “VATAN” komandası AzTU-nun Maşınqayırma texnologiyası kafedrasının dosenti Sarvan Əzizin rəhbərliyi ilə “Mexaniki emal hissələrində materialın diyirlənmə istiqamətindən asılı olaraq, qalıq gərginliklərinin azaldılması və NC proqramının optimallaşdırılması” mövzusunda diplom - layihə işi yerinə yetirib.

Layihə çərçivəsində alüminium ərintilərinin fiziki-mexaniki və kimyəvi xüsusiyyətləri əsasında aerokosmik sənayedə tətbiq imkanları, qalıq gərginliklərinin formalaşma qanunauyğunluğu və ərintilərin isti yayma prosesi zamanı mexaniki göstəricilərin dəyişmə xüsusiyyətləri müəyyənləşdirilib, alüminium ərintilərinin isti yayma prosesi parametrlərinin qalıq gərginliklərinin yaranmasına təsir dərəcəsinə baxılıb, uçuş aparatlarında istifadə üçün nəzərdə tutlan ultra yüksək möhkəmliyə malik Al-Zn-Mg-Cu birləşməsinin mexaniki xassələrinin tədqiqi əsasında, 7055 markalı alüminium ərintisinin isti yayılması zamanı deformasiya altında rekristallaşma prosesi və qalıq gərginliyinin texnoloji analizi aparılıb.

“KARABAĞ X” komandası AzTU-nun Maşınqayırma texnologiyası kafedrasının müdiri professor Nizami Yusubovun rəhbərliyi ilə “Yaşıl mexaniki emal və kəsici alətlərin davamlılığı” mövzusunda diplom - layihə işi yerinə yetirib.

İki fərqli soyutma üsulu ilə titan ərintisinin frezləməsi zamanı səthin bütövlüyünü və kəsmə qüvvəsini ölçmək məqsədilə səthin bütövlüyünə və alətin istifadə müddətinə təsirini təhlil etmək üçün son frezeləmə prosesində müxtəlif kəsmə sürəti, veriş və kəsmə dərinliklərindən istifadə etməklə kəsmə parametrlərinin optimallaşdırılması ANOVA və Taguçi metodlarından istifadə edərək həyata keçirilib. Tədqiqatda minimum miqdarda yağlanma frezləmə prosesi zamanı həll olunan yağla müqayisədə daha sürətli istilik çıxarılması müşahidə olunub. 

“TUSAŞ Lift Up 2024 Sənaye Yönümlü Buraxılış İşi – Məzun Layihələri” müsabiqəsi AzTU-nun bakalavr səviyyəsində mühəndislik istiqamətində təhsil alan tələblərin komanda formalaşdırmaqla iştirakını təmin edir.

Layihə işinin koordinasiyası isə Ömürboyu Öyrənmə Məktəbi tərəfindən həyata keçirilir.